ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
Επί του παρόντος έτους (2012) που γράφω αυτό το κεφάλαιο, η Ελλάδα έχει αρμόδιο το υπουργείο περιβάλλοντος ενέργειας και κλιματικής αλλαγής. Με βάση την οδηγία 91/689 της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπαθεί από το 2007 (ΚΥΑ 8668/2007) να εφαρμόσει τον ΕΣΔΕΑ (εθνικός σχεδιασμός διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων).
Η υδρομεταλλουργία μη σιδηρούχων μετάλλων (επιμεταλλώσεις και χημικές επεξεργασίες που διαλύουν ελαφρά και κυρίως βαρέα μέταλλα) είναι στην κορυφή των επικίνδυνων χημικών αποβλήτων.
Συνοπτικά η νομοθεσία για όλα τα επικίνδυνα χημικά απόβλητα, μας υποχρεώνει στην καταγραφή τους ανά είδος καθώς και της ποσότητα τους, σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα.
Η καταγραφή σε συνδυασμό με τα επιτρεπτά όρια επικίνδυνων χημικών αποβλήτων που υπάρχουν στον αέρα, το έδαφος και στα ύδατα της συγκεκριμένης περιοχής όπου βρισκόμαστε, προσδιορίζει σε ποια κατηγορία ανήκουμε, έπειτα από μελέτη και υπόδειξη χημικού μηχανικού εξειδικευμένου σε περιβαντολλογικά θέματα.
Α κατηγορία: υποχρεούμαστε να κάνουμε δικό μας βιολογικό καθαρισμό και ατομικό σύστημα διαχείρισης χημικών αποβλήτων.
Β κατηγορία: υποχρεούμαστε να αποθηκεύουμε τα χημικά μας απόβλητα και να τα δίνουμε σε μεγάλες επιχειρήσεις (με χρηματικό αντίτιμο) που ανήκουν στην κατηγορία α), πχ. ΔΕΗ – ΣΙΔΕΝΟΡ, καθώς και σε επιχειρήσεις διαχείρισης χημικών αποβλήτων πιστοποιημένες, οι οποίες έρχονται στο χώρο σας και παίρνουν τα χημικά απόβλητα. Επίσης κάποιοι ΧΥΤΑ (χώροι υγειονομικής ταφής απορριμάτων) δέχονται κάποια είδη επικίνδυνων χημικών αποβλήτων, συνήθως σε στερεά μορφή.
Γ κατηγορία: αν τέλος έχουμε μόνο μικροποσότητες επικίνδυνων χημικών αποβλήτων και είναι μέσα στα επιτρεπτά όρια της περιοχή μας, μπορούμε να τις ρίξουμε μέσα στα αστικά λύματα με κάποιες προυποθέσεις που θα αναφέρω στο τέλος της ενότητας.
Υπάρχουν και περιοχές με μηδενικό επιτρεπτό όριο επικίνδυνων χημικών αποβλήτων όπως η λίμνη Κορώνεια,οπότε επιστρέφουμε στην κατηγορία β΄.
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΧΗΜΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΡΓΥΡΟΧΡΥΣΟΧΟΙΑΣ
Τα κυριότερα επικίνδυνα χημικά απόβλητα από τα εργαστήρια αργυροχρυσοχοΐας είναι ενώσεις τοξικών βαρέων μετάλλων που δημιουργούνται έπειτα από τήξη ή από χημικές αντιδράσεις ,τα οποία διαχέονται στον αέρα, σε υγρά όξινα ή κυανιούχα διαλύματα και σε αμαλγάματα. Αυτές είναι ενώσεις ψευδαργύρου, χαλκού, υδραργύρου, νικελίου, μόλυβδου, καδμίου, αρσενικού κλπ καθώς και όλων των πολύτιμων μετάλλων.
Βαρέα μέταλλα θεωρούνται όλα τα μέταλλα που έχουν ειδικό βάρος μεγαλύτερο του σιδήρου Fe (7,2 φορές βαρύτερος από ίσο όγκο βρόχινου νερού). Πολλές πηγές όμως κατεβάζουν το όριο διαχωρισμού βαρέων με ελαφρών μετάλλων στο 5 (ειδικό βάρος).
Στην γνώριμη οπτική τους μορφή ελάχιστα μέταλλα είναι τοξικά πχ. υδράργυρος, μόλυβδος, νικέλιο.
Οι αέριες και κυρίως οι υγρές ενώσεις τους όμως είναι τοξικές σε όλα τα μέταλλα όταν υπάρχουν συγκεντρωμένα σε μεγάλες ποσότητες.
Τα πιο επικίνδυνα θεωρούνται:το αρσενικό (As)- ο μόλυβδος (Pb)- ο υδράργυρος (Hg)- το κάδμιο (Cd)- το χρώμιο (Cr)- το νικέλιο (Ni)- ο χαλκός (Cu) και ο ψευδάργυρος (Zn), γιατί ακόμα και σε πολύ μικρές ποσότητες οι ενώσεις τους είναι επικίνδυνα τοξικές. Σκοτώνουν στο πέρασμά τους πολλούς χρήσιμους μικροοργανισμούς διαταράσσοντας τον βιολογικό κύκλο. Επίσης μπαίνουν στην τροφική αλυσίδα και δημιουργούν πολλά προβλήματα τόσο στο περιβάλλον όσο και στον άνθρωπο. Αποβάλλονται δύσκολα από τον οργανισμό και έχουν κατηγορηθεί σαν αιτία πλήθους ασθενειών.
Τα πολύτιμα μέταλλα στην στερεά τους μορφή και κατά την τήξη τους είναι φιλικά (ευγενή) προς το περιβάλλον. Σε κάποιες ενώσεις τους όμως, υγρές και αέριες (αποτέλεσμα χημικών αντιδράσεων) είναι εξίσου τοξικά και επικίνδυνα πχ. νιτρικός άργυρος, κυανιούχος χρυσός και είναι υπόλογα όπως και τα άλλα βαρέα μέταλλα που προανέφερα.
Τοξικές χημικές ενώσεις πολύτιμων μετάλλων:
Α. Όξινα μεταλλικά διαλύματα: νιτρικός άργυρος και διαλύματα χρυσού, πλατίνας σε βασιλικό νερό. Όξινα διαλύματα επιμεταλλώσεων πλατίνας κλπ.
Β. Κυανιούχα διαλύματα, κυρίως επιμεταλλώσεων χρυσού αργύρου χαλκού κλπ.
Γ. Αμαλγάματα (ενώσεις υδραργύρου με χρυσό, άργυρο κλπ).
Δ. Πάσης φύσεως τοξικών καπνών και αερίων από χημικές αντιδράσεις κυρίως των τριών κατηγοριών που είδη ανέφερα καθώς και καύσεων διαφόρων
ενώσεων των πολύτιμων μετάλλων. Αναφέρω τα ποιο επικίνδυνα αέρια: υδροκυάνιο, υδροχλώριο, διοξείδιο του θείου και του αζώτου, ατμοί υδραργύρου, ατμοί καυστικών βάσεων (ποτάσας, σόδας, αμμωνίας κλπ.).
Επικίνδυνοι καπνοί: ψευδαργύρου, καδμίου, μολύβδου, αμιάντου καθώς και μονοξειδίου και διοξειδίου του άνθρακα και σκόνες πάσης φύσεως.
Κανένας νόμος δεν είναι αρκετός για την προστασία του περιβάλλοντος εάν εμείς δεν αποκτήσουμε οικολογική συνείδηση.
Οικολογική συνείδηση έχει ο τεχνίτης που είναι ενήμερος για την επικινδυνότητα των υλικών που χρησιμοποιεί και υπεύθυνος για την ασφαλή ανακύκλωσή τους, αναζητώντας συνεχώς συμβουλές και λύσεις από πηγές και ανθρώπους που έχουν την τεχνογνωσία στη διαχείριση επικίνδυνων χημικών αποβλήτων.
ΑΠΛΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
ΜΕ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΓΙΑ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΜΙΚΡΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ
Όπως προαναφέρω αναλυτικά στην σελίδα 24 πρέπει να διαβάζουμε τους νόμους για το περιβάλλον, την κατηγορία που ανήκουμε και να μαθαίνουμε τα επιτρεπτά όρια της περιοχής μας . Από κει και πέρα όμως ας δούμε πως αντιμετωπίζουμε με απλούς τρόπους την κάθε περίπτωση.
Βαρέα μέταλλα σε υγρά διαλύματα: συνοπτικά, τα πολύτιμα μέταλλα με τεχνική καθοδήγηση τα κάνουμε ανάκτηση. Τα υπόλοιπα μη πολύτιμα βαρέα μέταλλα τα αντικαθιστούμε με αλουμίνιο το οποίο είναι ελαφρύ και ελάχιστα τοξικό μέταλλο ακόμα και όταν βρίσκεται διαλυμένο μέσα σε υγρά (σελίδα 20 σειρά δραστικότητας των μετάλλων). Οπότε τα μη πολύτιμα βαρέα μέταλλα τα παίρνουμε σε μορφή ιζήματος το οποίο το ξηραίνουμε. Ο χαλκός ο σίδηρος και τα περισσότερα μέταλλα σε στερεά μορφή δεν είναι τοξικά. Αυτά μπορούμε να τα ρίξουμε στην ύπαιθρο χωρίς προβλήματα. Όταν όμως έχουμε να κάνουμε με σημαντικά ποσοστά μέσα στο ίζημα τοξικών μετάλλων όπως ο υδράργυρος ή το αρσενικό τα μεταφέρουμε στον Χ.Υ.ΤΑ. της περιοχής μας. Με λεπτομέρειες το πως γίνονται όλα αυτά τα περιγράφω παρακάτω σε επόμενη ενότητα.
Όξινα και αλκαλικά μη κυανιούχα διαλύματα: Τα διαλύματα αυτά τα ρίχνουμε στην αποχέτευση με τις εξής προϋποθέσεις: α) δεν περιέχουν κυανιούχα άλατα. β) έχουμε αφαιρέσει τα βαρέα μέταλλα. γ) τα αραιώνουμε τουλάχιστον ένα μέρος προς είκοσι μέρη νερού και ρυθμίζουμε το Ph τους ρίχνοντας καυστική σόδα αν είναι πολύ όξινο ή θειικό οξύ (προσοχή μόνο σε μη κυανιούχα διαλύματα) αν είναι πολύ αλκαλικό έως ότου πλησιάσει με περιθώριο δύο μονάδων (πάνω από το 5 και κάτω από το 9) το Ph του νερού το οποίο είναι ουδέτερο (7). Για τις μετρήσεις χρησιμοποιούμε χαρτί με εμποτισμένους δείκτες Ph ή πεχάμετρο. Αυτό το κάνουμε γιατί υγρά με ακραία Ph σκοτώνουν τους υδρόβιους οργανισμούς.
Κυανιούχα διαλύματα: Τα διαλύματα που περιέχουν κυανιούχα άλατα ακόμα και σε πολύ μικρές ποσότητες είναι θανατηφόρα για τους υδρόβιους και όχι μόνο, οργανισμούς. Αφού αφαιρέσουμε τα πολύτιμα μέταλλα από τα διαλύματα αυτά, χρησιμοποιούμε δεξαμενή αποξήρανσης ή τα αποθηκεύουμε σε ανοικτό υπαίθριο χώρο με στέγαστρο βάζοντάς τα μέσα σε ένα πλαστικό βαρέλι χωρίς όμως καπάκι. Το αφήνουμε επί μήνες έως ότου εξατμιστεί τελείως το νερό και να μείνουν μόνο ξερά άλατα. Αυτά μπορούμε να τα μεταφέρουμε στον Χ.Υ.ΤΑ. της περιοχής μας.
Τοξικοί ατμοί και αέρια: παρουσιάζονται κυρίως όταν διαλύουμε μέταλλα και προκύπτουν από τις αντίστοιχες χημικές αντιδράσεις που ακολουθούν ή από διαδικασίες επιμεταλλώσεων ή από τήξη μετάλλων κλπ. Στην περίπτωση αυτή πρώτα βλέπουμε τα επιτρεπτά όρια. Αν τα υπερβαίνουμε, ή πρέπει να γίνει μελέτη από χημικό μηχανικό και η αντίστοιχη εγκατάσταση υποδομής με φίλτρα, ή τις ποιο ρυπογόνες εργασίες τις δίνουμε σε άλλα εξειδικευμένα εργαστήρια που έχουν τις κατάλληλες εγκαταστάσεις έναντι αμοιβής.
ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΥ
<< ΕΞΕΥΓΕΝΙΣΜΟΣ ΚΡΑΜΑΤΩΝ ΑΡΓΥΡΟΥ ΚΑΙ ΧΡΥΣΟΥ >>
ΠΟΥ ΕΓΡΑΨΕ Ο ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ (2012 - 2019).